بنده حرفم از روی عقیده است و هیچ وقت تابع هوی و هوس و نظریات شخصی نیست"(نطقها و مکتوبات دکتر مصدق در دورههای پنجم و ششم مجلس شورای ملی/ ص6)

"قانون انتخابات در دورۀ سوم تغییر کرد. نتیجهاش این شد که انتخابات مستقیم شد و طوری شد که در حقیقت انتخابات به صورت دو درجۀ معکوس درآمد یعنی اگر در اروپا انتخابات را دو درجه میکنند و اول ملت یک اشخاصی را معین میکند که بعد آن اشخاص از بین خودشان یک اشخاصی را انتخاب کنند به واسطۀ اینکه قانون انتخابات مستقیم بود و تفکیک حوزههای شهر از بلوکات نشده بود انتخابات به صورت دو درجه درآمد به این ترتیب که اشخاص متنفذ یک اشخاصی را در نظر میگرفتند و آن وقت ملت آنها را انتخاب میکرد." (نطقها و مکتوبات دکتر مصدق در دورههای پنجم و ششم مجلس شورای ملی/ ص16)

"یکی از فلاسفه اروپائی که اگر بنده اشتباه نکنم شاید «روسو» باشد میگوید فاتحین حقیقی آنهائی هستند که قانون طلبند و دیگران مثل سیلهائی هستند که درگذرند. «الملک یبقی بالعدل و لا یبقی مع الظلم»"(نطقها و مکتوبات دکتر مصدق در دورههای پنجم و ششم مجلس شورای ملی/ ص16)

"تا این درجه وظیفه یک ایرانی است که اگر وکیل هم نباشد از منافع وطن خود دفاع کند"(نطقها و مکتوبات دکتر مصدق در دورههای پنجم و ششم مجلس شورای ملی/ ص22)

"اگر آبادی مملکت به دست ملل دیگر برای اهل مملکت مفید بود هر ملتی برای رفع زحمت و جلب فایده که یکی از اصول مهمه اقتصادی است اجنبی را به خانهاش دعوت میکرد." (نطقها و مکتوبات دکتر مصدق در دورههای پنجم و ششم مجلس شورای ملی/ ص44)

"اگر یک چیزی به نظرم بیاید و عقیدهام باشد از هیچ چیز باک ندارم، اگر به من اخطار داده شود برای من ننگ نیست، اگر به من تو سری زده شود برای من ننگ نیست، زیرا وقتی که من صلاح مملکت را میدانم میگویم و از هیچ چیز هم باک ندارم." (نطقها و مکتوبات دکتر مصدق در دورههای پنجم و ششم مجلس شورای ملی/ ص89)

"وقتی که صلاح مملکت در بین باشد بنده از همه چیز خودم میگذرم و ابداً علاقه به هیچ چیز ندارم"(نطقها و مکتوبات دکتر مصدق در دورههای پنجم و ششم مجلس شورای ملی/ ص99)

"آقا هر ملتی باید عقیده داشته باشد اگر یک ملتی عقیده نداشته باشد آن ملت کارش زار میشود همه باید سعی کنید که در جامعه یک عقیده و مسلک و مرامی باشد. اگر ملت بیمرام باشد آن ملت از بین میرود." (نطق­ها و مکتوبات دکتر مصدق در دورههای پنجم و ششم مجلس شورای ملی/ ص103)

"عقیده بنده این است که اگر ما در جامعه خودمان یک اصلی را داریم آن اصل را متزلزل نکنیم و نگوئیم که تجدد این طور حکم میکند"(نطقها و مکتوبات دکتر مصدق در دورههای پنجم و ششم مجلس شورای ملی/ ص104)

"اگر شرایط انتخاب کنندگان و طرز انتخابات صحیح شد آن وقت آنها هر کسی را که انتخاب کنند خوب میشود"(نطق­ها و مکتوبات دکتر مصدق در دورههای پنجم و ششم مجلس شورای ملی/ ص121)"

"اگر یک روزی پیش بیاید که شرط سواد داشتن را برای انتخاب کنندگان قید کنیم خیلی خیلی خوب است"(نطقها و مکتوبات دکتر مصدق در دورههای پنجم و ششم مجلس شورای ملی/ ص122)

"گذشته از اينكه فرنگي مآبي يعني مقلد صرف فرنگستان شدن براي يك ملّت تاريخي شايسته نيست، به نظر من مقدور هم نمي‌باشد. زيرا وضعيت جغرافيايي و مذهب و زبان و نژاد هر قوم در اخلاق و عادات و قوانین آن قوم موثر است." (نطقها و مکتوبات دکتر مصدق در دورههای پنجم و ششم مجلس شورای ملی/ ص141)

"عقیدۀ من این است که ما باید ایرانی مآب باشیم و در عین حال متصرف یعنی چیزهای خوب را حفظ کنیم و خوب­های دیگران را ولو اینکه از ملل آفریقا باشد قبول و معارف را که یگانه وسیلۀ تشخیص خوب از بد است ترویج نمائیم. اگر کسی فرنگی مآب هم باشد باید به معنی و حقیقت آن توجه کند"(نطقها و مکتوبات دکتر مصدق در دورههای پنجم و ششم مجلس شورای ملی/ ص142)

"از مشخصات عهد مشروطه این است که شخص پادشاه از مال ملت چیزی نمیگیرد و بعد برای ملت چیزی ارث نمیگذارد مال خودش است"(نطقها و مکتوبات دکتر مصدق در دورههای پنجم و ششم مجلس شورای ملی/ ص159)

*************************************

وی در مجلس چهاردهم در اولین نطق خود عزم راسخ خود را براي دفاع از وطن، به همه نشان داده و طي سخناني چنين گفته بود :

"من مي‌خواهم در راه وطن شربت شهادت را بچشم، من مي‌خواهم در راه وطن بميرم، من مي‌خواهم در قبرستان شهداي آزادي دفن شوم، من تا آخر عمر براي دفاع از وطن حاضر مي‌باشم" (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم،ج1/ حسین کیاستوان/ ص 23)

"ایرانی باید خانه خودش را اداره کند." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 1/ حسین کیاستوان / ص 26)

"اگر امور اجتماعی خوب نباشد امور انفرادی هم بد میشود پس لازم است که اول هر کس در اصلاح جامعه بکوشد و بعد امور انفرادی را اصلاح نماید." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 1/ حسین کیاستوان / ص 27)

"ملت میخواهد که خارجی از این مملکت برود و در امور ما مطلقا دخالت نکنند و انتظار دارد که لفظاً و معناً استقلال او را محترم شمارند." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 1/ حسین کیاستوان / ص27)

"دیکتاتور[رضاشاه] به پول ما و به ضرر ما راهآهن کشید و بیست سال برای متفقین امروز ما تدارک مهمات دید. عقیده و ایمان رجال مملکت را از بین برد. املاک مردم را ضبط و فساد اخلاق را ترویج و اصل 82 قانون اساسی را فسخ نمود و قضات دادگستری را متزلزل کرد." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 1/ حسین کی­استوان / ص34)

"اگر به تدریج که دختران از مدارس خارج میشدند حجاب رفع میشد چه میشد؟ رفع حجاب از زنان پیر و بی تدبیر چه نفعی برای ما داشت؟"(سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 1/ حسین کیاستوان / ص34)

"خانهای در اختیار داشتن بهتر از شهریست که در اختیار دیگران باشد." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 1/ حسین کیاستوان / ص34)

"بر فرض که ما با هواخواهان این رژیم موافقت کنیم و بگوییم دیکتاتور[رضاخان] به مملکت ما خدمت کرد. در مقابل آزادی که از ما سلب نمود چه برای ما کرد؟"(سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 1/ حسین کیاستوان / ص34)

"اگر موجب ارتقاء ملل حکومت استبدادیست دولت انگلیس و آمریکا روی چه اصلی حائز این مقام شدهاند؟ و اگر رژیم دیکتاتوری سبب ترقی ملل بود چرا دول محور از بین میروند؟ (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 1/ حسین کیاستوان / ص34 )

"هیچ ملتی در سایه استبداد به جائی نرسید." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 1/ حسین کی­استوان / ص34 )

"دیکتاتور شبیه پدری است که اولاد خود را از محیط عمل و کار دور کند و پس ازمرگ خود اولادی بیتجریه و بیعمل بگذارد. پس مدتی لازم است که اولاد او مستعد و مجرب کار شوند یا باید گفت که در جامعه افراد در حکم هیچاند و باید آنها را یک نفر اداره کند این همان سلطنت استبدادیست که بود- مجلس برای چه خواستند و قانون اساسی برای چه نوشتند؟- و یا باید گفت که حکومت ملی است و تمام مردم باید غمخوار جامعه و در مقدرات آن شرکت نمایند در این صورت منجی و پیشوا مورد ندارد." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم،ج1/ حسین کی­استوان/ ص34)

"ما نمایندگان قبل از هر چیز باید به ایران نظر کنیم و منافع عموم را بر منافع شخصی خود ترجیح دهیم." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم،ج1/ حسین کیاستوان/ ص35)

"من خودم را برای مملکت میخواهم نه شاه و شاه را هم البته برای مملکت میخواهم." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 1/ حسینکی استوان / ص147 )

"شاه به موجب قانون اساسی مسئولیتی ندارد و به هیچ وجه من الوجوه در امور مملکتی حق دخالت ندارند." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 1/ حسین کیاستوان / ص147)

"ما باید همان سیاستی را پیروی کنیم که نیاکان ما میکردند. اگر معلومات آنها به قدر ما نبود ایمانشان بیشتر از ما بود و به همین جهت توانستند که متجاوز از یک قرن مملکت را بین دو سیاست حفظ کنند و برای ما ذخایری بگذارند که امروز مورد توجه و نظر واقع شود. (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 1/ حسین کیاستوان / ص168)

"تاريخ عالم ديگر نشان نمي‌دهد که يکي از افراد مملکت[رضاشاه] اين چنين به وطن خود در يک معامله ۱۶ بيليون و ۱۲۸ هزار ريال ضرر زده باشد[تمدید قرارداد نفت انگلیس] و شايد مادر روزگار ديگر نزايد کسي را که به بيگانه چنين خدمتي کند." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 1/ حسین کی­استوان / ص 177)

"من با دادن هر امتیاز از نظر اقتصادی و سیاسی مخالفم چون تفکیک مسائل سیاسی از اقتصادی مشکل است." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 1/ حسین کیاستوان / ص178)

"ملت ایران آرزومند «توازن سیاسی» است یعنی آن توازنی که در نفع ملت ایران باشد و آن «توازن منفی» است. ملت ایران هیچ وقت با «توازن مثبت» موافقت نمیکند و از اولین روزی که من ارد مجلس شدم با قرارداد مالی و هر عملیاتی که دولتهای بعد از شهریور از نظر «توازن مثبت» نموده بودند مخالفت کردن و اعمال خائنانۀ آنها را به جامعه آشکار نمودم. اگر از نظر «توازن مثبت» هرچه دول مجاور میخواهند بدهند پر واضح است که دول مجاور بسیار خوشوقت میشوند و دولتهای خائن هم خوشوقتی آنها را برای خود سرمایه بزرگی قرار میدهند و آن را به رخ ملت میکشند ولی ملت میداند که با این رویه طولی نخواهد کشید که هرچه دارد از دست بدهد. هیچ کس نمیتواند قضاوت ملت ایران را انکار کند ملت ایران به دولتهائیکه به کشور خیانت نمودهاند به چشم بد مینگرد و هر وقت بتواند خائنین را به چوبه دار میزند. به عقیدۀ من توازن سیاسی وقتی در مملکت برقرار میشود که «انتخابات آزاد» باشد. «توازن منفی» آن نیست که هر دولتی هواخواهان خود را به مجلس بیاورد. «توازن منفی» آنست که در انتخابات دخالت نکنند، در قانون انتخابات تجدید نظر شود و نمایندگان حقیقی ملت که به مجلس رفتند «توازن سیاسی» برقرار شود و هر وقت که موازنۀ سیاسی برقرار شد رفع نگرانی نه از یکی بلکه از دول مجاور عموماً میشود. ای کاش که دول مجاور از نظریات شخصی صرف نظر کنند و به خاطر عالم انسانیت با ما رفتاری جوانمردانه نمایند تا انتظار ایشان از رفاهیت و آسایش ما بهتر تامین شود." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 1/ حسین کیاستوان / ص181)

"من که در تمام عمر تحت نفوذ واقع نشدهام، من که هیچ منافع شخصی را به مصالح عمومی ترجیح نداده­ام"(سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 1/ حسینکی استوان / ص228)

"زندگی من از خانهای که به روابط فرهنگی شوروی اجاره دادهام و چند مستقل دیگر اداره میشود. من آنچه که تصور مینمودم که از زندگی متوسط اضافه دارم سالهاست وقف بیمارستان نمودهام و آنجا را مجاناً و بلاعوض اداره میکنم. من از زندگی متوسط تجاوز ننموده و از تجمل بیزارم و به چیزهائی که زائد از مایحتاج زندگی است عادت ندارم." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 1/ حسین کیاستوان / ص230)

"من به تن پروری عادت ننمودهام و از مردمان مفتخور تنفر دارم. من در زندگی همیشه خدا را ناظر دیدهام و خواسته­ام که هرچه میکنم مرضی خدا باشد." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 1/ حسین کیاستوان / ص230)

"در جامعه هر فردی حق حیات دارد و چون بار به دوش جامعه میگذارد باید از دوش جامعه بار بردارد که شیخ اجل میفرماید:

همه از بهر تو سرگشته و فرمان بردار

شرط انصاف نباشد که تو فرمان نبری

اگر دنیا وطن همگی است پس این جنگها و آدم کشیها برای چی است؟ و اگر هر ملتی برای خود وطنی است پس چراغی که به خانه روا است به مسجد حرام است." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 1/ حسین کیاستوان / ص230)

"مخالفت من با دکتر میلیسپو و بیانات من در مجلس از نظر حمایت از ملاکین نبود بلکه برای دفاع از زارعین بود که آنها نان خالی ندارند و از آنها مطالبۀ مازاد میکرد.

من به تمام مقرراتی که حمایت از رنجبر میکند معتقدم من غیر از حمایت از این طبق مرامی ندارم و نمیخواهم که کارگری به نفع سرمایهدار بیچاره و زبون شود ایراد من به شما این است که مرام را از سیاست تفکیک نمی­نمائید." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 1/ حسین کیاستوان / ص230)

 "تا روزیکه تمام ملل خود را عضو جامعه بشر نمیدانند و تا روزیکه تمام ملل مرام واحدی ندارند و تا وقتی که خرج و دخل عالم یکی نشده است هر مملکت باید سیاست خاص خود پیروی نماید." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 1/ حسین کیاستوان / ص230)

"وقتی مجلس شورای ملی خوب شد آن وقت مملکت قرین سعادت میشود." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 1/ حسین کیاستوان / ص354)

*************************************

"من تصور میکنم از قانون غیر از اینکه برای جامعه «مفید» باشد انتظاری نیست. قانون را محترم میشمارند برای اینکه «مفید» است و هرگاه تشخیص داده شد که به حال مملکت «مضر» است وظیفۀ وجدانی هر فردیست که تمام وسایل را برانگیزد تا اصلاح و یا نسخ شود." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 2/ حسین کی استوان / ص65 )

"نجات وطن عالیترین و بزرگترین قانون است." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 2/ حسین کی­استوان / ص 66)

"قانون برای مملکت است نه مملکت برای قانون"(سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 2/ حسین کی­استوان / ص67 )

"ما در ایران فقط یک علاقه داریم و آن اینکه کشور مزبور را سعادتمند و متحد و قوی ببینیم." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 2/ حسینکی استوان / ص72)

"آزادی مطبوعات و اجتماعات و حقوق مالکیت وسایر حقوق بشری را مردم میتوانستند در قانون اساسی بخوانند ولی اگر دولت نمیخواست نمیتوانستند از آنها استفاده ببرند و یا استفاده نمایند." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 2/ حسین کیاستوان / ص73)

"کسی که پشت پا به مقام و جاه و جلال بزند، کسی که هر گونه درخواستهای خصوصی از وزراء و عمال دولت را بر خود تحریم کند میتواند حرف حق خود را بدون پروا بزند و پشت آن بایستد." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 2/ حسین کیاستوان / ص74)

"من ماموريت موكلين خود را قبول نكردم و به اين مجلس پا نگذاشتم مگر براي يك مبارزة مقدس و آن براي نيل به يك مقصود عالي است .در سياست داخلي ، برقراري اصل مشروطيت و آزادي و در سياست خارجي،تعقيب از سياست موازنة منفي .اين هدف من بوده و هست و خواهد بود و تا بتوانم براي رسيدن به آن مجاهدت خواهم كرد. من که برای انجام وظیفه تا کشته شدن حاضر شدهام از تهمت و ناسزا و توهین باکی ندارم مگر اینکه گوینده با دلیل حرف بزند." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 2/ حسین کیاستوان / ص 75)

"از نظر ما اجنبی اجنبی است. شمال و جنوب فرق نمیکند و موازنۀ بین آنها یگانه را نجات ما است." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 2/ حسین کیاستوان / ص75)

"چگونه ممکن است خون ایرانی در عروق کشی جاری باشد و مداخله اجنبی در امور کشور را تحمل کند هرکس که به بقاء نیروی اجنبی در خاک کشور علاقه داشته باشد و همچنین هر کس که همسایگان را تحریک کند مهدورالدم است." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 2/ حسین کیاستوان /  ص75)

"خانمها به بنده اعتراض نکنند زیرا قبل از آنکه بانوان محترم کشف حجاب کنند من در اروپا با خانواده خودم کشف حجاب کردم و هیچکس با کشف حجاب مخالف نبود ولی من مخالف بودن چون معتقد بودم که کشف حجاب باید به واسطۀ اولسیون و به واسطۀ تکامل اهل مملکت باشد نه به واسطۀ یک کسی که یک قدرتی پیدا کرده." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 2/ حسین کیاستوان / ص79)

"هر کس باید در خط مشی خودش با پرنسیب باشد، دارای مسلک باشد. باید انسان شخصیت داشته باشد نه اینکه مطیع یک چوب و چماق باشد." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 2/ حسین کیاستوان / ص79)

"بنده به این قبیل جراید که برای حمایت منافع اشخاصی در این مملکت تاسیس شده به هیچ وجه اهمیت نمی­دهم و هیچ جوابی هم ندارند. بنده برای تشویق بیگانگان در این مجلس نیامدهام. بنده برای جلوگیری از بیگانگان و برای دفاع از حقوق ملت ایران به این مجلس آمدهام." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 2/ حسین کی­استوان / ص113)

"اصلاح قانون انتخابات و با سواد شدن رای دهندگان و تمام شدن رای دادن در یک روز تا رای ها جابجا نشود!" (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 2/ حسین کیاستوان /ص147)

"من وقتی پای مصالح مملکت به میان بیاید به خدا قسم از هیچ کس ملاحظه نمیکنم." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 2/ حسین کیاستوان / ص148)

"تا شهریور 1320 که دورۀ دیکتاتوری خاتمه یافت در این مملکت یک سیاست بیشتر موثر نبود و من گمان نمیکنم کسی انکار کند از آن به بعد که دولت شوروی پا به صحنۀ سیاست این مملکت گذاشت بجای سیاست موازنۀ منفی که متجاوز از یک قرن این مملکت از آن پیروی میکرد همان سیاست یک طرفی مجری و معمولی بود." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 2/ حسینکی استوان / ص209)

"من عرض نمیکنم که دولت خودمختار در بعضی از ممالک مثل دول متحدۀ آمریکای شمالی و سوئیس نیست ولی عرض میکنم که دولت خودمختار باید با رفراندوم عمومی تشکیل شود. قانون اساسی ما امروزه اجازۀ تشکیل چنین دولتی را نمیدهد. ممكن است ما رفراندوم كنيم اگر ملت ايران راي داد مملكت ايران مثل دول متحدة آمريكاي شمالي و سوئيس دولت فدرالي شود هيچ نمي‌توان گفت كه دريك مملكت يك قسمتش فدرال Federal باشد و يك قسمت ديگرش دولت مركزي باشد. قانون اساسي يك قرارداد اجتماعي است (كنترا كلكتيف Contrat Collectif ) اين كنترا كلكتيف تا از طرف جامعه اصلاح يا نقض نشود قابل اجراء است . بنده هـيچ مخالف نيستم كه دولت ايران فدرالي شود ، شايد دولت فدرالي بهترباشد كه يك اختيارات داخلي داشته باشند بعد هم با دولت مركزي موافقت كنند و دولت مركزي هم جريان بين المللي را اداره كند ، ولي هر تغييري در قانون اساسي بايد با رفراندم عمومي باشد ." ( سياست موازنه منفي درمجلس چهاردهم /حسين كي‌استوان /ج ٢/ چاپ بهمن ١٣٢٩ (صص٢٠٥ – ٢٠٦ ))

در مورد کمیسیون سه جانبه یا قیمومیت ایران:

"ای مردم، ای کسانیکه من نمایندگی شما را قبول کرده و میخواهم برای شما جان فشانی کنم، بدانید و آگاه باشید که دو جلسه است میخواهم نظریات خود را در خصوص عملیات سیاسی و اقتصادی این دولت که می­خواهد شما را به اسارت بیگانگان قرار دهد در این مجلس بیاناتی کنم برای اینکه اظهاراتی نشود مجلس شورای ملی تعطیل شده است." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 2/ حسین کیاستوان / ص223) به تاریخ 18/10/1324

"امروز آذربایجان یعنی عزیزترین قطعۀ ایران به مخاطره افتاده است." (سیاست موازنۀ منفی در مجلس چهاردهم ج 2/ حسینکی استوان / ص258)

*************************************

"مصدق همواره میگفت من هیچ چیزی را از مردمی که به خاطر آنها میجنگم پنهان نکردهام. خاطراتم تاریخ زندگیم، و هم قسمتی از تاریخ اجتماعی مملکتم را که در آن به نحوی از انحاء سهیم بودهام صمیمانه در نطقها و نامههای خود یاد کردهام." (نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ ص الف)

"قانون اساسی را باید نمایندگان حقیقی ملت تغییر دهند"(نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی، ج1/ ص 6)

"ما هر چه داریم  مال مردم است. هرچه داریم از این مملکت است. اگر بنا باشد ما آنچه را که از این مردم گرفتیم به نفع این مردم به کار نبریم ما بر خلاف وجدان رفتار کردهایم. ما میبایست تا آخرین لحظه تا آن ساعتی که بتوانیم در خیر این مردم عمل بکنیم و قدم برداریم."  (نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی، ج1/ ص11 )

خطاب به محمد رضا شاه: "حساب خودتان را با حساب شاه فقید یکی نکنید و الا ورشکست میشوید." (نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ ص12)

"مملکتی که رجال ندارد هیچ چیز ندارد مخالفت من با دیکتاتوری این بود که از خصائص دیکتاتوری یکی اینست که مملکت فاقد رجال و دیکتاتور رجل منحصر به فرد باشد. آنهائی که عقیده به این رژیم دارند باید فکر کنند که بعد از دیکتاتور مملکت چه میشود." (نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ ص13)

"ما نوکر این ملت هستیم و هرچه در صلاح ملت باشد اظهار میکنیم"(نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ ص13)

"مملکت مال مردم است." (نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ ص13)

"قانون اساسی مال مردم است قانون اساسی روابط مردم را با دولت تعیین میکند و از حقوق عمومی است که اگر مردم خواستند قانون اساسی تغییر بکند  شاهنشاه هم باید رضایت بدهند"(نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ ص16)

"قانونی که مخالف میل مردم باشد قانون نیست" (نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ص17)

"همه میدانند و خدا شاهد است که من آنچه حقیقت داشته باشد میگویم" (نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ص17)

"من یک نفر ایرانی هستم که میخواهم تا بمیرم به وظیفۀ خود عمل کنم" (نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ص34)

"تاریخ شهادت بدهد که من یک فردی از این مملکت هستم که از همه چیز خود در راه خیر وصلاح مملکت می­گذرم"(نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ص 34)

"مردم تمام مسائل خوب را تشخیص میدهند خادم را تشخیص میدهند و کسی را که شانه از زیر بار خالی می­کند خوب تشخیص میدهند. خوب، بد، زشت زیبا همه را میگویند." (نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ص41)

"من به آقای منصور خیلی خیلی بیش از همه ارادت دارم چهل سال به ایشان ارادت دارم اما ارادت من به ایشان جنبۀ خصوصی دارد. در منافع عمومی و در مقدرات عمومی که من نباید ملاحظه از منصور بکنم  در منافع عمومی اگر لازم باشد سر منصور را هم خواهم برید و واقعاً اگر از عهدهاش بر بیایم با اینکه ناخوش هستم در مورد اقتضا سر او را مثل جوجهای خواهم برید" (نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ص 41)

"اگر از طریق آزادی و دموکراسی نتوانیم کاری بکنیم از طریق اختناق و زور و قلدری برای مردم ناراضی نمیتوانیم کاری انجام دهیم"(نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ص52)

"حکومت زور و قلدری ممکن است یک شب و یا اینکه چند سال به مردم نانی بدهد ولی تا خود مردم نتوانند در امور اجتماعی دخالت کنند هیچ وقت صاحب نان نمیشوند و باید همیشه سر بی شام زمین بگذارند"(نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ص52)

"ما با حکومت دیکتاتوری و هر حکومتی که بر خلاف افکار عمومی و آزادی تشکیل شود مخالفیم"(نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ص52)

"آنهائیکه میگویند که اصلاحات بسته به روی کار آمدن این قبیل دولتهاست سخت در اشتباهند. مردم از کسی که چند نفر سرباز تحت امر دارد ملاحظه ندارند و فقط احترام به اشخاص میگذارند که مورد توجه جامعه هستند و تنها دولتی میتواند اقتدار پیدا کند که به افکار عمومی و قانون تکیه نماید." (نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ص52)

"بعد از کودتا مثل اغلب از ممالک در این مملکت هم در بسیاری از شئون ترقیات محسوسی دیده شده مثلاً آهنگری توانست آهن را خوب بسازد و بنا خانه را بهتر بسازد ولی یکی از خصائص دولت دیکتاتوری این بود که رجال مملکت از بین برود در این یکی از شئون اجتماعی کشور ما آنقدر تنزل کرده و به قدری قحطالرجال شده که برای اصلاحات مملکت باید به کسی متوسل شوند که غیر از اداره کردن یک عده سرباز و آن هم به طور سطحی و ناقص کار دیگری نکرده است." (نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ ص 53)

" ملت ایران باید از مزایای دموکراسی کاملاً برخوردار شود و همان رویهای که دول بزرگ برای خود قبول کرده است و از آن نتیجه گرفتهاند قبول و پیروی کند" (نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ص53)

"من نمیدانم چطور است دول بزرگ دموکرات تعالی و ترقی و بقای مملکت خود را در آزادی و دموکراسی تشخصی دادهاند ولی در ممالکی شبیه ایران سعی میکنند که مردم را از این مزایا محروم کنند"(نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ص53)

" من و تمام رفقایم به یکدیگر قول شرف دادهایم در این جلسه به ملت ایران به ملت ایران قول میدهیم که تا جان در بدن داریم و تا وداج و سبات ما[شاهرگ گردن] را قطع نکردهاند با هر حکومت انفرادی که میدانیم پس از آن حکومت انفرادی زنگ زدۀ دیگری برقرار میشود و سیاست آمریکا که به کلی از بین برود دو دولت مجاور ما با هم بسازند قویاً مخالفت میکنیم." (نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ص53)

"خدا شاهد است که اگر ما را بکشند پارچه پارچه بکنند زیر بار حکومت این جور اشخاص(رزمآرا) نمیرویم. به وحدانیت حق خون میکنیم میزنیم و کشته میشویم (با عصبانیت) اگر شما نظامی هستید من از شما نظامی­ترم میکشم همینجا شما را میکشم"(نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ص59) مورخ 8/4/1329

"اگر شما میخواهید مملکت را اصلاح کنید باید با مردم همراه شوید" (نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ص66)

"امروز مملکت انگلستان بقایش به چه چیز است؟ بقایش به این است که میگوید هر کس آزاد است هر حرفی دارد بزند اگر صحیح گفت میشنوند اگر غلط گفت خودش را زحمت داده است." ص66

"امروز که روز تجزیه ایران است اگر حرف نزنم باید بروم در خانۀ خود بمیرم نمیتوانم تحمل کنم ایران تجزیه شود من سکوت کنم"(نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ص73)

"من باید تا ساعت آخر تا جان در بدن دارم از وطنم دفاع کنم"(نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ص73)

"وای به حال مملکتی که مصلح آن منحصر به فرد باشد چنانچه این مصلح رفت تکلیف مردم چه میشود؟"(نطق­های دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ص75)

"من نگفتم و نمیگویم که شهردار هر شهر را مردم خود انتخاب نکنند زیرا ترتیبی که تا کنون بود سبب شده که شهردار به افکار مردم توجه نکند و با پشتیبانی بعضی از نمایندگان شهردار کسی بشود که مردم او را نخواهند. یا اینکه در قانون انجمنهای ایالتی و ولایتی دورۀ اول تقنینیه تجدید نظر نشود و در هر استان انجمنهای نامبرده تشکیل نشوند ولی تشکیل دولتهای خودمختار سبب خواهد شد که بعد وطن عزیز ما به دولتهای کوچکتر تجزیه شود." (نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ ص76)

"ای مرگ بر آن افسرانی که باید در راه حیات و مصالح ایران کشته شوند اکنون مجری این نقشه شده و میخواهند نام ایران را از صفحۀ تاریخ معدوم نمایند." (نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ص76)

"البته امتیاز نفت و یا تمدید امتیاز دارسی از تحت الحمایهای مثل بحرین آسانتر است تا آنها را از دول بزرگی مثل ایران درخواست نمایند." (نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ص76)

"ما که ایرانی هستیم باید از وطن خود دفاع نمائیم وبدانیم آنروزیکه دولت اتحاد جماهیر شوروی از پیشهوری امتیاز گرفت روزیست که آمریکا و انگلیس هم در ایران میتوانند بمانند" (نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ص78)

"جبهۀ ملی با آنچه در قانون اساسی در باب ایالات و ولایات و شهرها ذکر شده موافقت کامل دارد و انجمنهای ایالتی و بلدی را که بر طبق قوانین موجوده تشکیل گردد لازم و مفید میداند و بر فرض که پارهای از مواد[تغییر کند] به شرط اینکه منطبق بر قانون اساسی و متمم قانون اساسی باشد نیز موافق است و به عکس با هر قانون دیگری که بالمال وسیلۀ تجزیۀ مملکت قرار گیرد ولو آنکه ظواهر فریبنده و جالب تهیه شده باشد با تمام قوا مخالفت مینماید"(نطقهای دکتر مصدق در تدارک مقدمات ملی شدن صنعت نفت در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی،ج1/انتشارات مصدق/ ج1/ص83)

*************************************

"بنده به نان و قماش اهمیت نمیدهم. آنچه را که بنده اهمیت میدهم استقلال ایران است." (نطقهای دکتر مصدق در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی، ج اول،دفتر دوم/ ص 1)

"به عقیدۀ من وکیل ملت آن کسی است که در نفع ملت رای بدهد و هر کس که بر ضرر ملت رای داد ولو اینکه تماینده حقیقی مردم باشد، چون خیانت کرده است از وکالت منعزل است." (نطقهای دکتر مصدق در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی، ج اول،دفتر دوم/ ص 2)

"ما هیچ وقت نگفتیم که کار مردم را تا آنجا که سکته به استقلال و تمامیت کشور نخورده دست مردم داده نشود." (نطقهای دکتر مصدق در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی، ج اول،دفتر دوم/ ص13)

"من 34 سال است بعد از مراجعت از اروپا بعد از خاتمۀ تحصیلاتم در این مملکت با هر کسی که بد عمل بوده، با هر کسی که خیانت به مملکت کرده مبارزه کردهام و هیچ هراسی نداشتم. بمن هر قدر فحش دادند بر عظمت و شان من افزوده است"(نطقهای دکتر مصدق در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی، ج اول،دفتر دوم/ ص21)

"آن کسی که برای جامعه کمر همت ببندد از کشته شدن، از ضرب و شتم هراسی نمیکند، چطور میشود که ازدشنام و ناسزا بترسد؟"(نطقهای دکتر مصدق در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی، ج اول،دفتر دوم/ ص22)

"وزرا و وکلا نمیتوانند به عنوان نبود آزادی خود را تبرئه کنند چونکه آنها مجبور نبودند کار قبول کنند تا اینکه نسبت به مملکت خیانت کنند." ... " بنده عرض نمیکنم که تقیزاده و امثال او میتوانستند درمقابل شاهنشاه مقتدری مثل اعلیحضرت رضاشاه مقاومت کنند. ولی میخواهم عرض کنم که تقیزاده و امثال او اگر دارای اصل ثابتی بودند باید از قبول کار، آن هم کار موثری مثل وزارت دارائی که در آن وقت میبایست قرارداد نفت بگذرد خودداری می­کردند." (نطقهای دکتر مصدق در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی، ج اول،دفتر دوم/ صص 52و54)

" در هر کجا افسران برای دفاع از حقوق مملکت جنگ میکنند و کشته میشوند ولی در این مملکت سپهبد می­خواهد دست وکلا را ببندد و تسلیم شرکت نفت کند. ای مرگ بر آن کسانی که بجای خدمت، خیانت به وطن را پیشه خود قرار میدهند." (نطقهای دکتر مصدق در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی، ج اول،دفتر دوم/ ص56) به تاریخ 27/7/1329

"نمایندگان جبهۀ ملی غیر از خیر مملکت و صلح بینالمللی مطلقاً منظور و مقصودی ندارند"(نطقهای دکتر مصدق در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی، ج اول،دفتر دوم/ ص70)

"نظر ما این است که کشورمان تا سر حد امکان از اصول دموکراسی استفاده کند"(نطقهای دکتر مصدق در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی، ج اول،دفتر دوم/ ص120)

"مملکت ایران باید به طریق دموکراسی و بر طبق اصول مشروطیت اداره شود. دیکتاتوری مملکت ما را به روز سیاه نشانده و ملت ایران هیچ وقت طالب آن نبوده و نیست. ملت ایران از دیکتاتوری بهرهای جز حبس و زجر و ذلت و بد بختی نبرده است و نخواهد برد." (نطقهای دکتر مصدق در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی، ج اول،دفتر دوم/ ص120)

"حبس و حتی مرگ برای خود من اهمیتی نداشته و ندارد. ولی شاید تا کنون کسی مطلع نباشد که در اثر حبس من و فشار دولت دیکتاتوری، دختر بیچارهام مشاعر خود را از دست داده و اکنون در یکی از بیمارستانهای سوئیس بسر میبرد. همین فرزند دلبندم زمانیکه در زندان به سر میبردم سعی میکرد خود را زیر اتومبیل دیکتاتور بیندازد و جان خود را از مشقت و رنج و مذلت و بدبختی که برای او فراهم شده بود خلاص کند"(نطقهای دکتر مصدق در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی، ج اول،دفتر دوم/ ص121)

"دوستی من ارتباطی به امور سیاسی ندارد"(نطقهای دکتر مصدق در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی، ج اول،دفتر دوم/ ص127)

"آزادی فردی حق غیر قابل انکار افراد هر جامعه است و به طوریکه گفتهاند :" برای آزادی حدی نیست مگر آنجائیکه آزادی دیگران شروع میشود" "(نطقهای دکتر مصدق در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی، ج اول،دفتر دوم/ ص130)

در انتقاد به برخی از اصول کمونیسم:

"من با بعضی از اصول کمونیسم از آن جمله مخالفت با ازادی فردی [...] موافق نیستم"(نطقهای دکتر مصدق در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی، ج اول،دفتر دوم/ ص131)

 

در مورد اصول خوب کمونیسم:

"صاف و پوست کنده و بیپروا عرض میکنم در آنچه مربوط به حقوق کارگریست موافقت و هیچ وقت نمیتوانم حتی کوچکترین مخالفتی بنمایم.

این اصل اختصاص به کمونیسم ندارد که آنها برای خود یک مفاخری قرار دهند، بلکه از بدو اجتماع بشر هر فرد با عاطفه و هر شخص با وجدانی راضی نشده که یک فردی برای ادامۀ زندگی از نان خالی محروم شود و عدۀ دیگر آنقدر بخورند که از سیری شکم خود را بترکانند"(نطقهای دکتر مصدق در دورۀ شانزدهم مجلس شورای ملی، ج اول،دفتر دوم/ ص131)

*************************************

"عقیدهام این است که در ایران حزب بزرگ سَر نمیگیرد. چون همه میخواهند جزو کمیته و هیات عامله باشند." ..."حزب بزرگ سر گرفتنی نبود. چون همه به حزبهای مختلف رفتهاند سر زدهاند. فکر میکردم که مجمع بینالاحزابی باشد که هر حزب مرام خود را حفظ کند و دو سه نفر نماینده به این مجمع بینالاحزاب بفرستد، و در این مجمع بیشتر راجع به حقوق و قانون اساسی نظر بدهند و روس اصول قانون اساسی بحث و غور شود. امید میرفت که از این مجمع بتوان بعدها سه سال، چهار سال، هروقت که بشود حزب بزرگ تشکیل داد"(رنجهای سیاسی دکتر مصدق/ ص10)

"در ملاقات اول با نمایندگان خارجی با لباس مرتب و منتهای عزت و احترام پذیرائی کامل میشد و تا پای پلهها بدرقه میدند. حتی برای جممعیتهائی که به دیدن میآمدند همین طور بوده ولی در دفعات بعدی در اطاق خصوصی خودم پذیرائی میکردم روی تختخواب"(رنجهای سیاسی دکتر مصدق/ ص15)

"برای یک سیاستمدار سه چیز لازم است:

1-      جرات باید داشته باشد که بتواند کاری انجام دهد

2-      از خود گذشتگی میخواهد که از همه چیز بتواند بگذرد

3-       تصمیم به موقع باید بگیرد"(رنجهای سیاسی دکتر مصدق/ ص24)

"من به هیچ چیز که مال خودم باشد اعتنا ندارم. این مملکت از دست میرود این معشوقۀ ماست"(رنجهای سیاسی دکتر مصدق/ ص48)

"اگر کسی به بت هم با عقیدۀ ثابت معتقد باشد باز قابل احترام است." (رنجهای سیاسی دکتر مصدق/ ص53)

"موجودیت دولت من روی افکار ملت بود. نمیشد جلو اظهار نظرهای مردم را گرفت و خفهشان کرد." (رنجهای سیاسی دکتر مصدق/ ص58)

"آقا یک سال اگر کار ما دوام پیدا میکرد اصلاحات شروع شده به جائی میرسید؛ اقتصاد بی نفت به طور کامل طبق برنامهای که شروع شده بود انجام میگرفت؛ تعادل بودجه که داده بودیم جریان پیدا میکرد؛ به واسطۀ اصلاحات وبالا رفتن سطح زندگی مردم، قهراً از موافقین(به اصطلاح منتقدین) تودهایها میکاست"(رنجهای سیاسی دکتر مصدق/ ص58) مربوط به دوران بعد از کودتا

"افراد چپ عرض کنم به سرکار بر دو قسماند: تندرو بالذات و تندرو بالعرض، تندرو بالعرض آنهائی هستند که به واسطۀ بدی وضعیت جامعه رو به آنها میکنند. وقتی که در جامعه اصلاحاتی به عمل آمد قهراً این دسته که تندرو بالعرض هستند جای خود میایستند و از قدرت تندرو بالفطره میکاهند." (رنجهای سیاسی دکتر مصدق/ ص58

"هر فرد بیغرض آقا یک هدف فردی دارد یک هدف اجتماعی. هدف فردیش داشتن نان،آسایش خانوادگی و سلامتی است. هدف اجتماعیش هم آزادی در زندگی و آبادانی." (رنجهای سیاسی دکتر مصدق/ ص59)

"برای قدرت دولت به وجود امنیت استدلال میکردند...در صورتیکه امنیت فقط در طرق و شوارع بود که دزدان مسلح نمیتوانستند دستبردی به مال عابرین و مسافرین بزنند. ولی در شهرها و ادارات دولتی امینت برای اشخاصی وجود داشت که میتوانستند برضعفا مسلط شوند ... و دارای تمول سرشار و املاک بیشماری بشوند. ولی امنیت به تمام معنا در مملکت نبود. آن چیزی که جایش بیش از هر چیز خالی بود و موجب ترقی و سعادت بشر است، آزادی است که در مملکت وجود نداشت. وضعیت نا به هنجار بعد از دیکتاتوری نتیجۀ امنیتی است که در آن دوره برقرار شده بود... من باب مثال میتوانم عرض کنم که خود اعلیحضرت شاه فقید مالک 5600 رقبه شد که اعلان ثبتی هیچ یک از این رقبات در یک جریده دیده نشد ولی اوراق مالکیت تمام آنها از ثبت اسناد به اعلیحضرت داده شد.... خلاصه اینکه به استناد امنیت در مملکت، هرچه میخواستند میتوانستند صورت دهند." (رنجهای سیاسی دکتر مصدق/ ص86)

*************************************

"اول کسی که با قرارداد(1919)  مخالفت کرد من بودم"(تقریرات مصدق در زندان/ ص48)

"جنگ بینالمللی اول با دوم این تفاوت را داشت که در جنگ اول متصدیان دولت اشخاص وطنپرست و خیرخواه بودند و حاضر نشدند کاری را که دول متخاصم در جنگ بینالمللی دوم کردند انجام دهند. آن وقت روس و انگلیس مجبور بودند که پول مصرفی ایران را در خارج سکه بزنند و برای مخارج قشون خود به ایران بیاورند. ولی در جنگ بین­المللی دوم از دولت ایران اسکناس گرفتند و همان را در اینجا خرج کردند و معادل آن را هم به ما ندادند"(تقریرات مصدق در زندان/ ص63)

"من چون در دورۀ پانزدهم تقنینیه در انتخابات اقداماتی کرده بودم ولی نتیجهای نداده بود مایل به شرکت در انتخابات دورۀ شانزدهم نبودم و میل نداشتم که خود را وارد سیاست کنم اما پس از فکر زیاد دیدم که اگر ساکت بنشینم گناه کردهام." (تقریرات مصدق در زندان/ ص115)

اشاره به حوادث نهم اسفند و طرح ترور دکتر مصدق"آقا آدم را خدا نگه میدارد، اینها حرف است." (تقریرات مصدق در زندان/ ص129)

"هر جا ملت است آنجا مجلس است"(تقریرات مصدق در زندان/ ص131)

"خفه کردن صدای مردم کار سیاست استعماری است .روش آنهاست که نفس کسی در نیاید تا هر کاری دلشان می خواهد بکنند وقتی اجازه داده شد که مردم حرفشان را بزنند و انتقاد کننند آنوقت دولت هر کاری دلش خواست نمی تواند بکند باید به هدف ملت و آرزوهای ملت توجه کند." (تقریرات مصدق در زندان/ ص133)

"وقتی اجازه داده شد که مردم حرفشان را بزنند و انتقاد کنند آن وقت دولت هر کاری دلش خواست نمیتواند بکند باید به هدف و آروزهای ملت توجه کند. موجودیت دولت من روی افکار ملت بود پس نمیشد جلو اظهار نظرهای مردم را گرفت و خفهشان کرد"(تقریرات مصدق در زندان/ ص133)

"تودهایها بعضی نفتی-انگلیسی بودن و بعضی روسی بودند و ما از اینها ترس نداشتیم. ترس از کاری بود که شد یعنی با توپ زدند و مرا از بین بردند. ترس ما از خیانت قوای انتظامی و کودتا بود که شد." (تقریرات مصدق در زندان/ ص133)

"بالاتر از راضی کردن مردم هیچ چیزی نمیشود." (تقریرات مصدق در زندان/ ص135)

"وقتی من والی فارس شدم رسم بود که در سلامها روسای پلیس جنوب هم به سلام والی میآمدند. برای اینکه آنها نیایند و رسمیت به کارشان داده نشود اصلاً سلام رسمی را موقوف کردم ... فقط یک بار در تمام دورۀ اقامتم در شیراز همان روز عید 1300 آنها آمدند. بعد هم من به تهران حرکت کردم" (تقریرات مصدق در زندان/ ص156)

"آقا خدا میداند پاک ماندن خیلی مشکل است. لازمهاش این است که شخصی خیلی محرومیتها را قبول کند و خیلی با احتیاط و جمع و جور زندگی کند." (تقریرات مصدق در زندان/ ص156)

*************************************

بسیار معتقد به قول و قرار بوده و میگوید:"کسانی که به حفظ قول معتقدند هرگز نقض قول نمیکنند، اعم از اینکه قسم یاد کنند و یا نکنند." (خاطرات و تالمات مصدق/ ص86)

"مادرم چه حرف بزرگی زده بود که گفت:"وزن اشخاص در جامعه به قدر شدائدی است که در راه مردم تحمل میکنند" و این پند آن چنان در من تاثیر نمود که هر وقت موضوعی پیش میآمد که با منافع مردم تماس داشت از همه چیز میگذشتم و به خود میگفتم آنجا که نفع مردم تامین نباشد نفع افراد تامین نخواهد بود."(خاطرات و تالمات مصدق/ ص106)

"آزادی بیان و قلم از این جهت جزء ارکان مشروطیت است که مردم را به نیک و بد امور آگاه و به شناسائی افراد هدایت میکنند. اگر بیان آزاد نبود و قلم کار نمیکرد چطور ممکن بود به هویت اشخاص و اعمالشان پی برد و چطور میشد که اعمال متصدیان امور را بررسی کنند و به حالشان معرفت پیدا نمایند." (خاطرات و تالمات مصدق/ ص106)

"کسانی که از بیان و قلم هراس کنند و از آن جلوگیری نمایند نه تنها مرتکب عملی میشوند که مخالف قانون اساسی است بلکه خدمت به اجانب و خیانت به وطن مینمایند." (خاطرات و تالمات مصدق/ ص106)

"سیاست خارجی خواهان آنچنان کسانی هستند که نگران وطنپرستی آنان نباشند و با اشخاصی کار میکنند که خود را تابع صرف آنها بدانند" (خاطرات و تالمات مصدق/ ص122)

"این سلیقۀ انگلیسیهاست که اول حداکثری میخواهند، چنانچه طرف با دلیل و برهان مخالفت نمود باز از خود او به هر حداقلی که ممکن باشد استفاده مینمایند و برای اثبات بیغرضی خودشان کوچکترین استفادۀ از اشخاص با عقیده و ایمان را به بزرگترین استفادۀ از اشخاص سرسپرده و بیایمان ترجیح میدهند و از کسان بیعقیده و بیایمان وقتی میخواهند استفاده کنند که هیچ فرد کم ایمانی هم خود را در معرض استفاده قرار نداده باشد." (خاطرات و تالمات مصدق/ ص129)

"شرط اول هر اقدام دانستن است سپس خواستن و بعد توانستن"(خاطرات و تالمات مصدق/ ص144)

علت عدم همکاری با رضاشاه: " قبول کار هم از یک دیکتاتور مستلزم استعفا از شخصیت و آزادی عقیده بود"(خاطرات و تالمات مصدق/ ص179)

"من در تمام مدت زمامداری خودم با هیچ یک از دول بیگانۀ موثر در سیاست ایران خواه دولتین آمریکا و انگلیس، خواه دولت شوروی سازشی نداشته و مصالح ممکلت و وطنم را به همه چیز حتی به جان خود ترجیح دادهام و آنچه گفته و کردهام تمام در منافع ملت ایران بوده و آنچه هم در این مملکت بر علیه من صورت گرفت طبق نظریاتی بود که سیاست خارجی ترسیم نموده بود"(خاطرات و تالمات مصدق/ ص192)

"تا 25 مرداد شب که دستخط

نظرات شما عزیزان:

نويسنده : وحید میرزایی | تاريخ : شنبه 28 مرداد 1391برچسب:دکتر شریعتی,مصدق,یادداشت های روانی , بیانات دکتر مصدق ,ملکشاهی ,

| نوع مطلب : <-PostCategory-> |